13
2014
Jak napisać wstęp artykułu naukowego?
Artykuł napisał 
W dwóch poprzednich częściach dotyczących tytułu i streszczenia artykułu naukowego zwracaliśmy uwagę, na strukturę i dyscyplinę w ich budowaniu.
O ile dyscyplina w przypadku poprzednich części była sprawą kluczową, o tyle przy pisaniu wstępu będziemy mogli sobie pozwolić na więcej luzu. Tym nie mniej bardzo ważna będzie koncentracja na roli wstępu, co pozwoli nam uniknąć najczęstszych błędów.
Skupiamy się na koniecznych związkach między wszystkimi częściami artykułu: czytamy uważnie tytuł i streszczenie. Zapisujemy zasadnicze pytanie jakie zostało postawione, na które powinien odpowiedzieć artykuł. Czy to pytanie jest wyraźnie określone również we wstępie? Jeśli istnieje więcej niż jedno pytanie, być może artykuł zawiera więcej przyczynek, i powinien zostać podzielony na więcej artykułów.
Z głównego pytania tworzymy bazę do pozostałych pytań:
- Dlaczego poruszamy dany temat?
- Dlaczego teraz?
- Dlaczego w ten sposób?
- Dlaczego czytelnika powinno to zainteresować (jak praca jest związana z oczekiwaniami czytelnika)?
Do tych pytań czytelnika, recenzent dokłada kolejne. Nawet jeśli się nakładają, różnią się w ważnych kwestiach.
- Czy problem jest jasno przedstawiony, a rozwiązanie użyteczne?
- Czy rozwiązanie jest nowatorskie i lepsze niż wcześniejsze?
W jak sposób nasza praca może nawiązywać do wcześniejszych prac:
- Oceniamy i rozszerzamy czyjąś pracę.
- Poprawiamy potknięcia w czyjejś pracy, żeby dawała lepsze rozwiązanie problemu (mowa metoda?).
- Łączymy kilka prac w celu zwiększenia użyteczności i wyeliminowaniu indywidualnych braków każdej z nich.
- Uzupełniamy brakujący kawałek pracy, w celu zwiększenia jej przydatności.
- Usuwamy przejęte ograniczenia zwiększając jej możliwości generalizacji.
- Niezależnie potwierdzamy (lub nie) czyjeś wyniki.
- Wydzielamy podzbiór danych dla którego nieskuteczna wcześniej metoda jest teraz skuteczna.
Najczęstsze pułapki
1. Pułapka fabuły
Wstęp opowiada osobistą historię twoich badań. Wszystkie dobre opowieści mają fabułę, to wzbudza zainteresowanie u czytelnika.
Zidentyfikuj swoją fabułę. Czy brzmi jak lawirowanie „aczkolwiek“ albo wygląda jak stos umieszczonych obok siebie, ale niezwiązanych ze sobą elementów? Czy twoja opowieść jest łatwa do śledzenia? Czy biegnie logicznie: od przeszłości do teraźniejszości, od ogółu do szczegółu, od szczegółu do ogółu, od podstawowych do wyrafinowanych, do statycznych do dynamicznych, od problemu do rozwiązania, albo od jednego elementu w sekwencji do następnego?
2. Pułapka plagiatu
Sir Isaac Newton
Jeszcze subtelniejszy jest plagiat siebie samego (auto-plagiat). Można by pomyśleć, że nie ma potrzeby cytowania zdania lub akapitu ze swoich wcześniejszych publikacji. Ale, według wszelkiego prawdopodobieństwa, oddałeś prawa autorskie czasopismu w którym opublikowałeś, w związku z czym prawa do kopiowania twojego artykułu nie należą już do ciebie. Prawa autorskie mogą być nadal twoje, o ile opublikowałeś w otwartym recenzowanym czasopiśmie.
3.Pułapka niedokładności
Nieprecyzyjna bibliografia
W pracy Simkina „Przeczytaj zanim zacytujesz“, autor stwierdza, że tylko 20% cytujących przeczytało oryginał.
Jakie odwołania należy umieścić w bibliografii?
(1) odniesienia najbardziej aktualne ponieważ pokazują, że jesteś na bieżąco z tym co się dzieje w dziedzinie;
(2) odniesienia do artykułów w czasopiśmie do którego kierowany jest twój artykuł, żeby ułatwić czytelnikom dostęp do nich;
(3) odniesienia do artykułów przeglądowych jeśli informacje, których użyłeś można znaleźć tylko tam; ale
(4) odniesienia do oryginalnego artykułu jeśli przegląd nie niesie żadnej dodatkowej wartości;
(5) odniesienia do publikacji, które koniecznie należało przeczytać;
(6) odniesienia do wszystkich artykułów, które bezpośrednio przyczyniły się do uzyskania wyników, danych, metod;
(7) odniesienia do artykułów liderów w danej dziedzinie.
Niewłaściwe cytowanie w tekście
„Odwołanie następuje bezpośrednio za frazą, do której się bezpośrednio odnosi, a nie na końcu długiego zdania.“ Wszystko inne może wprowadzić brak precyzji, lub co gorsza błąd przypisania.
Nieprecyzyjne słowa
Jeśli którekolwiek ze słów z poniższej tabeli znajdują się we wstępie, może wystąpić pułapka braku precyzji. Ale jeśli słowa te są od razu uzasadniane (‚Kilka technologii, takich jak…‘), wszystko jest w porządku.
Przeczytaj wstęp i zakreśl słowa z ramki powyżej i inne które odbierasz jako nieprecyzyjne. Czy ich potrzebujesz? Na ile są wiarygodne? Czy możesz je usunąć, lub zastąpić bardziej konkretnymi słowami lub liczbami zwiększającymi precyzję?
Pułapka nieuzasadnionego krytycyzmu
Niektóre przymiotniki, czasowniki i rzeczowniki są niebezpieczne, kiedy używamy ich w odniesieniu do innych artykułów. Przymiotniki takie jak ‚słaby‘, ‚nie dobrze‘, ‚kiepski‘, ‚niewiarygodne‘, ‚podstawowy‘, ,ograniczony‘ mogą spowodować wiele szkód. Czasowniki takie jak ‚nie powiodło się‘, ‚ignorować‘, ‚cierpieć z powodu‘ są również krytyczne. Przeczenia takie jak ‚nie powinien‘, ‚nie mógł‘ lub ‚potencjalnie niezdolny do‘ powodują zwątpienie w jakość prac, do których się odwołujemy, bez cienia dowodu.
Słowa, których używamy powinny zostać potwierdzone w tekście. W jaki sposób można wyjaśnić i udowodnić przymiotnik‚ kiepski‘?
Jakie przymiotniki mogą być używane? Przymiotniki, które komplementują autorów lub ich pracę, przymiotniki które oddają bezdyskusyjną wiedzę, przymiotniki wsparte danymi, obrazami, cytatami i przymiotniki zdefiniowane w tekście.
Osiem sposobów uniknięcia pułapki krytyki:
1. Oznajmienie zgody lub braku zgodności twoich wyników/wniosków z wnioskami/wynikami z innego artykułu; lub oznajmienie na ile twoje wyniki/wnioski są spójne, w zgodzie, lub sprzeczności z wnioskami innych autorów.
2. Użycie faktów i liczb, aby uzasadnić swoje stwierdzenia. Upewnij się, że porównujesz porównywalne.
3. Zdefiniowanie oryginalności swojej pracy (jeśli nie można jej porównać z innymi pracami, może to oznaczać, że badasz obszar, którego nikt wcześniej nie badał).
4. Cytowanie recenzowanego artykułu, który wspiera twoje poglądy (może być artykuł przeglądowy).
5. Pokaż, że ulepszasz lub rozszerzasz czyjąś pracę, a nie wyłącznie negujesz.
6. Wprowadzenie równowagi do twoich poglądów: rozpoznaj wartość istniejących metod w zdaniu nadrzędnym, wspominając o ich ograniczeniach w zdaniu podrzędnym: ‚Mimo, że ta metoda nie jest już używana, pomogła rozpocząć prace w danej dziedzinie‘. Unikaj odwracania porządku ‚Mimo, że ta metoda pomogła rozpocząć prace w tej dziedzinie, nie jest już używana‘.
7. Porównanie wizualne, unikasz w ten sposób krytycznych słów. Bądź pełen szacunku dla autorów wcześniejszych prac.
8. Zmiana punktu widzenia oraz kryteriów oceny. Pokaż, że porównując z nowymi (twoimi) kryteriami, metody wcześniejsze nie są już tak skuteczne.
Przeczytaj wstęp, podkreśl przymiotniki, czasowniki lub przysłówki które odbierasz zbyt krytyczne lub nieuzasadnione. Zmień je używając jedną z ośmiu zalecanych technik.
Rola i cechy wstępu
Rola wstępu dla czytelnika
- przyspiesza wprowadzenie czytelnika w tekst i zmniejsza początkową lukę wiedzy.
- jasno przedstawia problem, proponowane rozwiązanie i zakres badań.
- odpowiada na pytanie ‚Dlaczego‘ poruszone w tytule i streszczeniu.
Rola wstępu dla autora
- daje autorowi szansę na rozluźnienie i pisanie w sposób osobisty do czytelnika.
- pozwala zachęcić czytelnika do dalszego zapoznania się z artykułem.
- przedstawia autora jako eksperta jeżeli chodzi o komunikowanie się i warsztat naukowy.
Cechy wstępu
Świadomość. Autor wykonuje rzeczywisty wysiłek aby oszacować i zniwelować luki wiedzy. Szanuje prace innych autorów i nie jest bezzasadnie krytyczny.
Fabuła. Daje odpowiedzi na wszystkie pytania „dlaczego“. Używa strony czynnej i włącza autora (my).
Wiarygodność. Bibliografia jest dokładna, porównania oparte na faktach, powiązane prace są dokładnie przypisane, nieprecyzyjne słowa są wyeliminowane.
Kompletność. Wszystkie „dlaczego“ mają swoje „ponieważ“. Kluczowe pozycje bibliograficzne są wymienione.
Zwięzłość. Brak pokaźnych, bezsensownych początków, brak akapitów ze spisem treści, brak nadmiernych szczegółów.
Sprawdź jeszcze raz
…czy wstęp spełnia warunki:
- Wstęp zaczyna się szybko, bez rozgrzewki.
- Wprowadzenie kończy się przewidywaniami wyników badań.
- Część wprowadzająca umożliwia również laikowi na skorzystanie z artykułu. Wstęp stanowi więcej niż 15% tekstu.
- Odwołania do literatury nie występują w grupach powyżej trzech, najlepiej pojedyncze.
- Na wszystkie cztery „dlaczego“ odpowiedziano wprost: dlaczego to, dlaczego teraz, dlaczego w ten sposób i dlaczego czytelnik powinien się zainteresować.
- Metody, dane i/lub aplikacje prawidłowo określają zakres artykułu.
- Jeśli występują we wstępie słowa nieprecyzyjne, niezwłocznie są kwalifikowane po ich użyciu („kilka… takich jak…“).
- Nigdy nie są używane słowa krytyczne, a fabułą tworzy całość.
- Dla każdego szczególnego i pośredniego słowa kluczowego z tytułu naświetlone jest tło.
- Średnia liczba wyrazów w zdaniu, we wstępie jest 22 słów lub mniej.
…czy wstęp nie zawiera błędów:
- Pierwsze zdania wstępu są znane czytelnikom czasopisma, albo próba rozgrzania czytelnika przez odniesienie do gorących tematów badawczych.
- Wstęp nie kończy się z określeniem wkładu autora.
- Pokonywanie luk wiedzy nie zostało przeprowadzone.
- Wielkość wstępu jest mniejsza niż 10% artykułu.
- Odwołania występują w grupach powyżej trzech.
- Pominięto odpowiedź na jedno lub więcej pytań „dlaczego“.
- Zakres artykułu wspomniany jest tylko częściowo i nie jest łatwo identyfikowany.
- We wstępie znajdują się słowa nieprecyzyjne.
- We wstępie znajdują się słowa bezzasadnie krytyczne, wstęp nie odnosi pracy do wcześniejszych artykułów.
- Dla szczególnych i pośrednich słów kluczowych nie przedstawiono tła.
Opracowano na podstawie: Lebrun J.-L., 2011. Scientific Writing 2.0 : A Reader and Writer’s Guide. New Jersey: World Scientific.
Ilustracje na licencji CC BY 2.0 pochodzą z Flickr za pomocą search.creativecommons.org
Related Posts
Overleaf – z czym to się je oraz interaktywne wprowadzenie
Jak utworzyć elementy graficzne artykułu naukowego?
Jak zbudować strukturę artykułu naukowego: tytuły rozdziałów?
Jak napisać streszczenie artykułu naukowego ?
O Autorze: Henryk Marjak
Adiunkt w Katedrze Analizy Systemowej i Finansów, Wydziału Ekonomicznego ZUT w Szczecinie. Z wykształcenia elektronik (Politechnika Szczecińska) i doktor nauk ekonomicznych (SGGW).
[…] H. Marjak Brak komentarzy W poprzednich wpisach zajmowaliśmy się jak napisać wstęp i zbudować strukturę artykułu naukowego. Teraz zabierzemy się za elementy graficzne, takie jak […]