if(function_exists('fhs_display_front')) { echo fhs_display_front(); }
maj
7
2014
Nauka

Jak utworzyć elementy graficzne artykułu naukowego?

Autor Artykuł napisał H. Marjak    Komentarze Brak komentarzy
W poprzednich wpisach zajmowaliśmy się jak napisać wstęp i zbudować strukturę artykułu naukowego. Teraz zabierzemy się za elementy graficzne, takie jak tabele, wykresy, schematy itp. Techniczne wymagania dotyczące elementów graficznych (tabele i wykresy) zwykle określane są przez czasopismo do którego wysyłamy nasz artykuł. Tworząc wykres czy tabelę należy zdawać sobie sprawę czemu taki element ma służyć. Do typowych zastosowań tabel i wykresów należą:
Podsumowanie;
Przedstawienie kolejności;
Klasyfikacja;
Prezentacja wzorców;
Ustalenie związków;
Porównanie i przeciwstawienie;
Zapewnienie odpowiedniego poziomu precyzji i szczegółowości;
Dostarczenie kontekstu.
8956865493_6b2a32ee4b_z

Czytelnicy wolą tabele i wykresy od tekstu z dwu podstawowych powodów:

  1. W liniowym tekście, wzrok przemieszcza się wąską ścieżką utworzoną przez poustawiane liniowo słowa. W przypadku tabel i wykresów, wzrok porusza się skokowo z miejsca na miejsce w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania. Czytelnicy korzystają z szybkości i swobody kierowanych przez siebie poszukiwań.
  2. Ponieważ część tekstu (tytuł i podpis) elementów wizualnych jest nadmiarowa w stosunku do jego części graficznej, czytelnicy łatwiej rozumieją zawartość.

Elementy wizualne powinny dostarczać donośnego, jasnego, zrozumiałego i przekonującego przekazu.

Siedem zasad tworzenia dobrej oprawy graficznej artykułu:

  1. Elementy wizualne nie tworzą nieoczekiwanych pytań.
  2. Tabele i wykresy wykorzystywane są wyłącznie w jednym artykule.
  3. Złożoność tabel i wykresów nadąża za możliwościami zrozumienia ich przez czytelników.
  4. Elementy wizualne są zaprojektowane po to aby ułatwić zrozumienie problemu, a nie ze względu na łatwość wykonania.
  5. Tabele i wykresy są zaprojektowane w taki sposób, aby ich cel był od razu zrozumiały.
  6. Element wizualny jest zwięzły, jeśli jego zrozumiałość zmniejsza się, gdy nowy fragment jest dodawany lub usuwany.
  7. Oprócz tytułu i podpisu, elementy wizualne nie powinny wymagać żadnego dodatkowego tekstu żeby je zrozumieć.

8711053639_9fa5abe835_z

Zasada nr 1: Elementy wizualne nie tworzą nieoczekiwanych pytań.

  • Pozostaw element wizualny, ale odpowiedzi na ewentualne pytania czytelnika zamieść w tytule, jego podpisie, lub w treści dokumentu.
  • Dodaj do tabeli lub wykresu dodatkową wskazówkę (obramowanie, strzałki, pogrubienia…)
  • Usuń z elementu wizualnego – cokolwiek co wzbudza wątpliwości, odciąga uwagę od zasadniczych punktów grafiki.
  • Podziel elementy wizualne na dwie lub więcej części, które będą mniej złożone.
  • Modyfikuj elementy wizualne (kształt, rozmiar, porządek, czcionki, itp) w celu uproszczenia przekazu.

Zasada nr 2: Tabele i wykresy wykorzystywane są wyłącznie w jednym artykule.

Przeredagowanie jest niewielką ceną biorąc pod uwagę korzyści, nie tylko dla czytelników, ale również dla Ciebie, ponieważ (1) Twój wkład, oczyszczony z nieistotnych szczegółów, jest łatwiejszy do stwierdzenia; oraz (2) nie musisz prosić o zgodę na ponowne użycie oryginału, jeżeli prawa reprodukcji należą do czasopisma.

Zasada nr 3: Złożoność tabel i wykresów nadąża za możliwościami zrozumienia przez czytelników.

Skomplikowane elementy wizualne logicznie jest umieścić pod koniec artykułu. Proste elementy wizualne mogą być umieszczone w dowolnym miejscu.

Zasada nr 4: Elementy wizualne są zaprojektowane po to aby ułatwić zrozumienie problemu, a nie ze względu na łatwość wykonania.

Ile elementów graficznych umieściłeś w artykule? Czy mógłbyś zidentyfikować ten, który streszcza rdzeń twojego wkładu? Czy jesteś rozgadany czy zwięzły, jeśli chodzi o wizualizacje? Co mogą pomyśleć czytelnicy?

Zasada nr 5: Tabele i wykresy są zaprojektowane w taki sposób, aby ich cel był od razu zrozumiały.

Przejrzystość celu po stronie autora jest kluczowe, aby osiągnąć jasność znaczenia po stronie czytelnika.
Sytuacja, że elementy graficzne nie ujawniają celu może pojawić się z kilku powodów:

  • Autor nie ma konkretnego celu — elementy graficzne są zrzutem danych.
  • Autor ma jakiś cel, ale pozostawia ekspertowi trud identyfikacji tego celu na podstawie przedstawionych danych. Autor uznał, że czytelnik, który nie jest specjalistą nie jest w stanie zidentyfikować celu bez jego pomocy.
  • Autor ma jasny cel (wskazany w podpisie), ale układ danych nie wspiera celu, i czytelnik musi wysilić się żeby połączyć cel i dane.

Zasada nr 6: Element wizualny jest zwięzły, jeśli jego zrozumiałość zmniejsza się, gdy nowy element jest dodawany lub usuwany.

Złożoność rodzi się z (1) braku krytycyzmu w wyborze z jakich części powinien składać się element graficzny, (2) braku związków pomiędzy różnymi częściami elementu graficznego, (3) braku niezależności pomiędzy elementami wizualnymi.
Upraszczanie zmniejsza zwięzłość, natomiast konsolidacja zwiększa zwięzłość. Zwięzłość ma zawsze służyć zrozumiałości, a nie być jej cechą nadrzędną. Dlatego elementy graficzne mogą być uznane za zwięzłe, jeśli ich zrozumiałość zmniejsza się, gdy nowy składnik jest dodawany lub usuwany.
Zbadaj każdą tabelę i wykres. Co sprawia, że trudno go zrozumieć? Czy jest lepszy sposób, aby pokazać tę samą kwestię za pomocą mniejszej ilości składników? Elementy graficzne mogą mieć wiele postaci: wykres, schemat, tabela, fotografia, lista, itp. Czy zastąpienie jednego typu innym może polepszyć jego zrozumienie? Czy podziału jednego na dwie części zwiększa przejrzystość? Czy połączenie dwóch elementów graficznych pozwoliłoby na zwiększenie jasności? Czy reorganizacja danych przyczyni się do polepszenia relacji między jego elementami (za pomocą strzałek, kolorów, słów, lub sortowania danych w innej kolejności)?

Zasada nr 7: Oprócz tytułu i podpisu, elementy wizualne nie powinny wymagać żadnego wsparcia zewnętrznego tekstu żeby je zrozumieć.

Opis elementów graficznych w głównej części artykułu, powinien powtarzać jedynie to, co jest niezbędne do zrozumienia sensu. W ten sposób osiągamy dwa cele: (1) elementy wizualne można zrozumieć bez konieczności czytania całego artykułu i (2) tekst artykułu jest krótszy (i tym samym szybciej się czyta) ponieważ trzyma się tego co istotne.
Przetestuj każdą tabelę i wykres zamieszczony w artykule. Przeredaguj tytuł tak, aby uczynić elementy graficzne samowystarczalnymi. Sprawdź opis elementów graficznych w tekście artykułu, skróć go przez podanie tylko celu, lub jego kluczowych punktów.

Rola i cechy wstępu

Rola tabel i wykresów dla czytelnika

  • Ułatwia zapoznanie się z artykułem.
  • Pomaga zweryfikować autora
  • Oszczędza czas czytania umożliwiając szybsze zrozumienie złożonych informacji i szybsze zrozumienie problemu i rozwiązania.
  • Zapewnia bezpośredni (skrót) i przyjazny (łatwy do zapamiętania) dostęp do wkładu autora.

Rola tabel i wykresów dla autora

  • Sprawia, że artykuł jest bardziej zwięzły poprzez zastąpienie wielu słów, szczególnie we wstępie gdzie dostarcza szybki kontekst i pomaga uzupełnić luki w wiedzy.
  • Motywuje czytelników, aby dowiedzieć się więcej, bez potrzeby czytania całości.
  • Daje przekonujące dowody, w szczególności dowody wkładu autora.
  • Umożliwia autorowi zwięzłe zaprezentowanie złożonych relacji.
  • Przykuwa uwagę czytelnika i zwiększa możliwości zapamiętania.

Cechy elementów graficznych

SAMODZIELNE. Poza tytułem i podpisem, żadne inne element nie są konieczne do jego zrozumienia. Odpowiada na wszystkie pytania czytelnika.
JASNE i PRZEKONUJĄCE. Posiadają odpowiednią strukturę, są czytelne i posiadają wskazówki pomagające czytelnikom skupić się na kluczowych punktach.
ZWIĘZŁE. Nie zawiera żadnych zbędnych szczegółów. Nie mogą być łączone z innymi elementami bez utraty ważnych informacji lub jasności, ani nie mogą być upraszczane.
ODPOWIEDNIE. Mają cel i są niezbędne dla wkładu. Nie odwracają uwagi czytelnika.
SZYBKIE do OGARNIĘCIA. Powinny być zrozumiane w mniej niż 20 sekund.

Przetestuj każdą tabelę i wykres zamieszczony w artykule. Czy są zwięzłe? Czy można ukryć szczegóły w załącznikach lub przypisach? Czy są niezbędne? czy są łatwe do zrozumienia dla czytelnika, który nie jest ekspertem w danej dziedzinie? Czy są samoistne i zrozumiałe bez żadnego wsparcia w tekście? Czy nie powinny pojawić się wcześniej lub później w artykule?

Sprawdź jeszcze raz

…czy struktura spełnia warunki:

  • są samowystarczalne;
  • nie zawierają skrótów (w podpisie, tytule);
  • są niezbędne do wspierania wkładu i dodają do niego wartość;
  • sens jest dostrzegany przez czytelnika w ciągu 20 sekund;
  • łatwo mieszczą się w jednej kolumnie;
  • tytuły, nagłówki tabel, osie, legendy są jasne i informacyjne;
  • typ odpowiada oczekiwaniom czytelnika;
  • w pełni oddaje treść lub podpis;
  • nie tworzą więcej pytań niż tyle na ile autor chciałby odpowiedzieć;
  • podpis dostarcza kontekst, aby pomóc zrozumieć.

…czy struktura nie zawiera błędów:

  • zrozumienie zależy od zewnętrznej pomocy innej niż podpis czy tytuł;
  • zawierają skróty;
  • nie są ważne;
  • uwagi budowane przez elementy graficzne są utracone, niewidoczne lub trudne do zrozumienia;
  • potrzebują dużo miejsca i umieszczone są daleko od tekstu, którego dotyczą;
  • tytuły, nagłówki tabel, osie, legendy są niejasne i zbyt skrótowe;
  • typ elementu graficznego nie odpowiada zawartości podpisu;
  • tworzą więcej pytań niż autor zamierzał;
  • podpis nie odpowiada zawartości.
Opracowano na podstawie: Lebrun J.-L., 2011. Scientific Writing 2.0: A Reader and Writer’s Guide. New Jersey: World Scientific.
Ilustracje na licencji CC BY 2.0 pochodzą z Flickr za pomocą search.creativecommons.org

Powiązane wpisy:

  1. Jak zbudować strukturę artykułu naukowego: tytuły rozdziałów?
  2. Jak napisać wstęp artykułu naukowego?
  3. Jak napisać streszczenie artykułu naukowego ?
  4. Tytuł – jak wybrać tytuł artykułu naukowego?
Tagi: , , , , , , ,

Related Posts

O Autorze: Henryk Marjak

Adiunkt w Katedrze Analizy Systemowej i Finansów, Wydziału Ekonomicznego ZUT w Szczecinie. Z wykształcenia elektronik (Politechnika Szczecińska) i doktor nauk ekonomicznych (SGGW).

Napisz komentarz